Prawdziwą ozdobą stolicy Polski jest Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, który zdobi miasto od wielu lat i stuleci. To wyjątkowy ośrodek nauki w mieście, które przyciąga tysiące turystów. I nie jest to zaskakujące, ponieważ Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego różni się od innych w Polsce. W naszym artykule na warsaw-name.eu opowiemy więcej o cechach Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego i przedstawimy szczegóły z historii wyjątkowego ośrodka Warszawy.
Cechy warszawskiego Ogrodu Botanicznego
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego uważany jest za jeden z najstarszych i jeden z najmniejszych polskich ogrodów. Jego terytorium obejmuje nie więcej niż 5 hektarów, ale gromadzi ponad pięć tysięcy gatunków i odmian drzew, krzewów i innych roślin.
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego podzielony jest na dwanaście sektorów – Działy. Jedną z najważniejszych i najbardziej zaawansowanych jest Dział systematyki roślin. To tam możesz zobaczyć niesamowite piękno roślin, które fascynują swoją wyjątkowością. Arboretum Warszawskiego Ogrodu Botanicznego wykonane jest w stylu angielskim. To miejsce o szczególnej atmosferze, gdzie można również zobaczyć symbol ogrodu i jedyne w Polsce drzewo miłorzębu. Ponad sto odmian róż w ogrodzie rośnie w starych klombach, które zachowały się w doskonałym stanie do dziś.
Trudno sobie wyobrazić, że bardzo mały warszawski Ogród Botaniczny zawiera tak wiele kultur i pomników, w szczególności: kilka szklarni, Dział sukulentów w XVIII-wiecznym budynku, oddzielny obszar wyłącznie roślin leczniczych, Dział biologii, Dział ekologii i rośliny z całego świata. Wszystkie rośliny są zgrupowane, znajdują się w oddzielnych strefach zgodnie z ich cechami. Wszystko jest wyraźne i niesamowicie piękne.
Główną działalnością Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego jest ochrona różnorodności biologicznej roślin i ochrona środowiska. Wiele projektów badawczych Ogrodu Botanicznego dotyczy głównie rodzimych populacji roślin. Działalność Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego pozwala na zachowanie i tworzenie nowych kolekcji rzadkich roślin ozdobnych polskiego środowiska.
Współcześni mają okazję zobaczyć Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego i cieszyć się jego pięknem, strukturą i nowymi badaniami. Ale czy wiesz, jak wyglądał Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego jeszcze kilka wieków temu?
Historia powstania Ogrodu Botanicznego
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, który jest obecnie ozdobą stolicy Polski, nie zawsze miał taki wygląd i nie był tak wielopłaszczyznowy. Został założony już w 1818 roku i w tym czasie znajdował się w miejscu Ogrodu Królewskiego, pomiędzy Parkiem Łazienkowskim a Pałacem Belwederskim. Początkowo był to Ogród Botaniczny przy Uniwersytecie Warszawskim, w skład placówki oświatowej Ogród wszedł dopiero w 1916 roku.
W 1818 roku Ogród Królewski car Aleksander I przekazał rządowi polskiemu, aby na jego miejscu powstał pierwszy w Warszawie Ogród Botaniczny. Pierwszym kierownikiem ogrodu był profesor botanik Uniwersytetu Warszawskiego Michał Szubert. Właściwie Michał Szubert zajął się rozwojem ogrodu botanicznego i dzięki niemu nowoczesny ogród ma tak dużą liczbę roślin. Przez cztery lata samodzielnie zebrał zielnik, który obejmował ponad siedem tysięcy roślin.
Następnie Michał Szubert zajął się wyglądem przyszłego ogrodu botanicznego. Podzielił go na trzy części: naukową, pomologiczną i spacerową. Część naukowa była w całości poświęcona semantyce roślin. Studenci Uniwersytetu Warszawskiego mieli wyjątkową okazję do badania roślin i dokonywania własnych odkryć dzięki naukowej części ogrodu botanicznego.
Pomologiczna część ogrodu została zaprojektowana w celu przygotowania przyszłych plantatorów owoców, których w tym czasie w stolicy Polski było katastrofalnie mało. Ostatnia, trzecia część ogrodu botanicznego została przeznaczona do użytku publicznego: każdy miał okazję odwiedzić ogród, spacerować i zapoznać się z pierwszą w Warszawie unikalną kolekcją roślin.
Jak rozwijał się Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego?
Szybki rozwój ogrodu botanicznego zawdzięcza Michałowi Szubertowi, który dołożył wszelkich starań, aby powiększyć kolekcję Ogrodu, wyposażyć go i przyciągnąć uwagę naukowców. W 1824 roku opublikowano już listę wszystkich roślin ogrodowych, w tym czasie zawierała ona ponad jedenaście tysięcy upraw, z czego tysiąc roślin to gatunki polskiej flory. Ogród Botaniczny wydawało się czekał tylko na dobrobyt i jeszcze większy rozwój, ale niestety z powodu powstania listopadowego, które wybuchło w latach 1830-1831, Uniwersytet Warszawski został zamknięty. Wkrótce zamknięto również Ogród Botaniczny.
Z tego powodu Ogród znacznie się zmniejszył. Wiele roślin zmarło z powodu braku odpowiedniej pielęgnacji, a sam Michał Szubert stracił okazję do zarządzania ogrodem i przynajmniej jego utrzymania. Dlatego w 1846 roku Szubert został odwołany ze stanowiska szefa Ogrodu, a jego szefem został były główny ogrodnik Ignacy Hanusz.
Ogród Botaniczny, po otrzymaniu nowego szefa, zmienił się tylko na gorsze: prawie kilka lat później wszystkie kultury umarły, a Ogród stracił wygląd botanicznego. W 1862 roku kierownikiem Ogrodu Botanicznego został Jerzy Aleksandrowicz – profesor Szkoły Głównej, którą otwarto w murach Uniwersytetu Warszawskiego w czasie jego zamknięcia. Po otrzymaniu nowego stanowiska Jerzy Aleksandrowicz nie tracił czasu i natychmiast rozpoczął prace konserwatorskie w opuszczonym już Ogrodzie Botanicznym. Jednak Jerzy nie pozostał długo na swoim miejscu: w 1868 roku Szkoła Główna została przekształcona w Uniwersytet Cesarski, więc Aleksandrowicz został usunięty ze stanowiska. Na jego miejscu znalazł się prorosyjski Niemiec Fischer von Waldheim – entomolog, anatom, zoolog i paleontolog, profesor historii naturalnej i jeden z najbardziej znanych naukowców tamtych czasów, zajmujący się klasyfikacją bezkręgowców. Ze względu na swoją aktywną działalność naukową Fischer von Waldheim nie miał czasu na odpowiednie zaangażowanie się w rozwój Ogrodu Botanicznego. W ten sposób doprowadziło to do jeszcze większego zaniedbania unikalnego miejsca Warszawy.
Przywrócenie statusu naukowego Ogrodu
Aż do 1916 roku Ogród Botaniczny w Warszawie wydawał się być zapomniany. Dopiero w lutym tego samego roku Ogród wszedł w skład Uniwersytetu Warszawskiego, jego kolejnym szefem został Zygmunt Wóycicki – wybitny polski historyk i polityk. Nowy dyrektor natychmiast postawił sobie za cel całkowite przywrócenie ogrodu i uzyskanie jego statusu naukowego.
W odbudowie Ogrodu Botanicznego Zygmuntowi pomagał znany systematyk roślin i geograf, profesor Bolesław Hryniewiecki, który został dyrektorem Ogrodu w 1919 roku. Ogród Botaniczny zaczął ożywać. Jego przywódcy aktywnie pracowali nad odbudową wszystkich upraw i gatunków roślin, starali się zachęcać coraz więcej osób do pomocy. Jednak II wojna światowa uniemożliwiła pełny rozkwit Ogrodu Botanicznego. Podczas powstania warszawskiego, które wybuchło w 1944 roku, wszystkie budynki Ogrodu zostały całkowicie zniszczone. Z czasem cały teren Ogrodu Botanicznego zamienił się w pogorzelisko ogromnej kolekcji unikatowych roślin.
Powojenna renowacja Ogrodu
Powojenna odbudowa Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego wymagała sporo czasu, wysiłku, środków i starań. Po zakończeniu II wojny światowej Ogród Botaniczny całkowicie stracił fundusze, przez co został pozbawiony statusu naukowego. Dopiero w 1987 roku, kiedy kierownikiem ogrodu została mianowana dr Hanna Werblan-Jakubiec, ogród zaczęto ponownie odbudowywać i rozwijać. Hanna Werblan-Jakubiec całkowicie poświęciła się rozwojowi Ogrodu Botanicznego, to dzięki jej wytrwałości i entuzjazmowi przywrócono mu status naukowy i Ogród przez lata rozwija się.
